IMOZ blog van Marcelle
Belevingsgerichte Zorg: verhalen uit de praktijk
Onlangs liep ik een ochtend mee om een meneer in een dagopvang te observeren. Meneer - laten we hem Karel noemen - heeft dementie. Het team dat hem opvangt, vertelde me dat hij regelmatig uit de bocht vliegt. Dan is hij handtastelijk naar vrouwen en agressief naar mannen. Dat geeft af en toe een nare sfeer en sommige cliënten geven aan zich niet veilig bij hem te voelen.
Karel lijkt een baldadige jongen die niet weet wat hij moet doen op rommelige momenten in gezelschap. Ik zie dat hij anderen graag uitdaagt, op de kast probeert te krijgen. Vrouwen met hand-gekriebel bij het handen schudden, mannen door hen te plagen en te beledigen.
In gesprek vertelt Karel me over zijn leven vroeger. Allemaal bijzondere verhalen over werken en sporten in wat toen pure mannengemeenschappen waren met nogal macho omgangsvormen. Jarenlang werkte hij als onderhoudsmonteur in havens over de hele wereld. Ook tijdens zijn jaren in het leger is hij overal geweest. Hij vond het geweldig, dat wilde leven met de mannen. Hij vertelt gretig over zijn avonturen. In elk stadje een schatje, veel voetbalpartijen onderling, vechtpartijen soms ook, lucratieve handel onderhands, hij heeft heel wat meegemaakt. Inmiddels ligt dat alweer een tijd achter hem. Hij woont momenteel in een provinciestad en is alweer jaren getrouwd. De Alzheimer is toegeslagen en zijn vrouw brengt hem wekelijks een paar dagdelen naar de dagopvang.
En nu ik er zo over schrijf, denk ik aan de mannengroepen op leeftijd die hier en daar bestaan. Is er ruimte voor hen om desgewenst af en toe even helemaal onder elkaar te zijn om elkaar naar hartenlust uit te dagen en stoere grappen te maken? Niet verkeerd om daar ook gelegenheid voor te bieden. Ook een vorm van ‘ken je cliënt’.
Wat wij hier en nu immers totaal ongepast gedrag vinden, was in het leven van sommige cliënten lange tijd volkomen gangbaar. Nu zij aan dementie lijden, leven ze deels weer in die tijd en in die sfeer. Met alle ongeremde emoties en uitingen van dien. Niet gemakkelijk voor de omgeving, maar wellicht kunnen we proberen om ons in Karel in te leven en hem het gevoel te geven dat hij goed is zoals hij is. Tegelijkertijd begrenzen en zorgen dat hij weliswaar de ruimte heeft om zichzelf te zijn, maar dat hij daarbij niet onveilig voor anderen is. Bij Karel bleek aandacht en contact op drukke momenten een uitkomst om ongewenst gedrag te voorkomen. Als er iemand bij hem bleef op een dergelijk moment leek Karel zich veilig te voelen. Ik was onder de indruk van het team, hun inlevingsvermogen en kennis van life-events. Ik heb die ochtend genoten van de puurheid van Karel en de branie en bravoure waarmee Karel over zijn leven vertelde.
