IMOZ blog van Marcelle
Belevingsgerichte Zorg: verhalen uit de praktijk
Eenzaamheid. Ik zie haar meteen weer voor me: die oude vrouw, roerloos en stil in haar stoel. Ik trof haar toen ik met de thuiszorg meeliep. Drie keer per dag kwamen ze, de verzorgenden, en steeds troffen ze haar op die stoel. Een broos en stil hoopje mens. Ze deden wat ze konden. Ze waren lief, attent, ankers in haar dag, maar het greep hen én mijzelf aan: hoe zó te leven? In die eenzaamheid en die uitzichtloosheid. Zit je dan ‘in de wachtkamer van de dood’?
Hoe mevrouw het ervaarde, weet ik niet. Ze sprak nauwelijks in die tien minuten dat we bij haar waren. Er waren al heel wat pogingen gedaan om haar ‘onder de mensen’ te brengen. Meer familie op bezoek, meer zorgmomenten, haar op activiteiten in het dorp wijzen, een vrijwilliger regelen. Maar alles strandde.
We hebben vaak de neiging om in actie te komen bij eenzaamheid, om ons er tegen te verzetten, er iets aan te doen. Maar wat beleven mensen die eenzaam zijn eigenlijk? Zeker, gebrek aan mensen om hen heen: dat kan het probleem zijn. Dan helpt het om in actie te komen en mensen om iemand heen te regelen. Maar vaker spreken mensen die eenzaam zijn over hun gevoel ‘afgesneden te zijn van anderen’. Niet omdat die anderen er niet zouden zijn, maar omdat zijzelf geen verbinding meer met hen ervaren. Geen betekenisvolle relatie. ‘Ik ben nutteloos, niemand zit op mij te wachten, nu ik zo oud ben, zo verdrietig, nu ik hen tot last ben, niets voor hen beteken.’
Afgesneden zijn, onder een glazen stolp leven – ‘ik zie de anderen wel en ik doe soms vrolijk mee, maar van binnen ben ik er niet bij’. Dan helpt het niet om onder de mensen te komen, nee, dat maakt de eenzaamheid dan meestal alleen maar groter.
De verzorgenden waren voor mevrouw een reddingsboei, een kleintje weliswaar, maar zij waren er. Elke keer weer gingen ze even bij haar zitten, keken ze haar aan, vroegen ze naar haar gedachten of maakten ze een grapje met haar. Het was als een koele hand op een koortsig kinderhoofd: het werkt niet, maar het helpt wel. Haar eenzaamheid konden de verzorgenden niet wegnemen, hoe erg ze dat ook vonden. Maar ze hielpen haar wel om het enigszins dragelijk te houden.
