IMOZ blog van Marcelle
Belevingsgerichte Zorg: verhalen uit de praktijk
November, de maand dat we in veel verpleeghuizen de overledenen herdenken. Mevrouw Pieters was er ook en ze schoot me aan. Haar man stierf een jaar geleden. Hij had grote moeite gehad het leven en vooral háár los te laten. Razend was hij geweest om alles dat hem uit handen geslagen werd. En zij? Ze had zich zo machteloos gevoeld bij zijn woede. Hoe ze ook probeerde hem gerust te stellen, het hielp allemaal niets. Hij had zich niet kunnen verzoenen met het naderende afscheid. Tot die ene nacht waarin een verzorgende bij hem was gaan zitten. Echt even was gaan zitten.
Bij haar had hij zijn hart gelucht. Hij had haar verteld over zijn gezin, over hoe hij voor hen leefde. Voor zijn vrouw, zijn kinderen en hij zei haar: ‘En nu, net nu zij zóveel verdriet hebben, net nu ze mij het aller hardste nodig hebben, kan ik er niet voor hen zijn, ga ik zomaar dood.’ Hij huilde bittere tranen. ‘Dat kan toch niet?’ De verzorgende wist niet wat ze moest zeggen. En ze kon haar tranen zelf ook nauwelijks bedwingen. ‘Heel onprofessioneel, als ik nu ga huilen’, dacht ze nog. Het gebeurde toch. De tranen liepen haar over de wangen en meneer zag ‘t. ‘Ach, mijn wichtje’, had hij gezegd. ‘Moet jij er ook van huilen?’ Hij had haar hand gepakt en stilletjes hadden ze daar gezeten.
De volgende dag hoorde mevrouw wat er was gebeurd. En eindelijk had haar man ook bij haar en mét haar kunnen huilen. De dagen daarna waren anders. Samen rouwen had verlichting gebracht en ruimte gegeven voor echte gesprekken, weer echt contact. Er werd gehuild, gepraat en zelfs gelachen. Meneer stierf een paar dagen later en mevrouw Pieters was zo blij en zo dankbaar voor die dagen die ze nog met hem had kunnen delen.
Een echte ontmoeting, dat was het geweest. Tussen meneer en de zorgkundige. Ik schreef al eerder over ontmoetingen n.a.v. het boek ’De ontmoeting, een filosofie’ van Charles Pépin. Hij beschrijft wat je moet doen om iemand echt te ontmoeten en deze verzorgende laat daar een prachtig voorbeeld van zien. Wat deed ze precies: Ze handelt: ze komt in beweging en gaat naar meneer toe. Dat had ze niet hoeven doen, maar ze deed het wel. Daar spreekt betrokkenheid uit. “Ga, en je ziet wel,’ noemt Pépin dat. Ze verwacht niets, ze is er gewoon, met onverdeelde aandacht, beschikbaar voor een mogelijke ontmoeting. Bereid om zich te laten verrassen door wat er gebeurt. En er gebeurt iets verrassend. Meneer laat zijn masker vallen en huilt. De verzorgende is geraakt en wat ontstaat is de zachte troost van de vriendschap. Zo noemt Pépin dat.
Deze theorie zal mevrouw Pieters allemaal een worst wezen, maar oh wat was ze blij met de ontmoeting tussen haar man en de verzorgende!
